Category Archives: analyzes

Վահագն Տատրեան. Հայոց Ցեղասպանութեան ականաւոր ուսումնասիրողը*

Վահագն Տատրեան. Հայոց Ցեղասպանութեան ականաւոր ուսումնասիրողը* ԼՈՒՍԻՆԷ ՍԱՀԱԿԵԱՆ  Նախաբան Հայոց ցեղասպանութեան նշանաւոր ուսումնասիրող Վահագն Տատրեանի (1926(1), մայիսի 26 – 2019, Օգոստոսի 7) կեանքն ու գիտական գործունէութիւնն առանց վարանելու կարելի է բնութագրել որպէս իրական առասպել։ Անգնահատելի է նրա ներդրումը Հայոց ցեղասպանութեան ուսումնասիրութեան բնագաւառում։ Տատրեանը, մասնաւորապէս, Հայոց ցեղասպանութեան ուսումնասիրութեանը հաղորդելով նոր որակ՝ հիմնարար հարցադրումներով եւ գիտական նոր տեսութիւնների…

Նախաբան. «Սասունցի Դաւիթը Հայ Ժողովուրդն Է, Թուր-Կայծակին` Մեր Ինքնութիւնը»

Նախաբան. «Սասունցի Դաւիթը Հայ Ժողովուրդն Է, Թուր-Կայծակին` Մեր Ինքնութիւնը» Սաունցի Դաւիթ. գեղանկարը՝ Յակոբ Կոջոյեանի   2020 թուականի պատերազմէն յետոյ, Հայաստանի մէջ որոշ չափով աւելի զօրացաւ սեփական արմատներուն հանդէպ ուշադրութիւնը: Մարդիկ աւելի շատ սկսան կարդալ հայոց պատմութեան որոշ ժամանակաշրջաններու ու դէմքերու մասին: Սա հասկնալի է: Պարտութեան եւ մարդկային ու այլ բնոյթի կորուստներուն դէմ յանդիման, հասարակութիւնը` հասկնալով,…

Դիւցազներգութեան Աշխարհէն Եկած Ժպտադէմ Տիտանը. Յակոբ Չոլաքեանի Ծննդեան 75-Ամեակին Առիթով – 1 –

Դիւցազներգութեան Աշխարհէն Եկած Ժպտադէմ Տիտանը. Յակոբ Չոլաքեանի Ծննդեան 75-Ամեակին Առիթով – 1 – Սովորաբար յօդուածներս կը սկսիմ հարցումով մը` «Ինչո՞ւ այս յօդուածը»: Սակայն այս անգամ, մինչեւ այս հարցումը գրի առնեմ, մելանս սկսաւ, իմ հսկողութենէս անկախ, հոսիլ: Ետ տարաւ զիս, տարիներ առաջ, իմ մանկութեան օրերս: Յստակօրէն կը յիշեմ, տարիներ առաջ, երբ Քեսապի Ազգային Ուսումնասիրաց միացեալ վարժարանին…

Մայրենին հայրենիք է

Մայրենին հայրենիք է 21Փետ­րո­ւարը Մայ­րե­նիի հա­մաշ­խարհա­յին օրն է ու նաեւ պոլ­սա­հայ բա­նաս­տեղծ Զահ­րա­տի մա­հուան 16-ամեակը։ Երկրին երկրա­շար­ժով տա­ռապած օրե­րը կ՚ապ­րինք…։ Լե­զուն կրնա՞յ պատ­մել վիշ­տը։ Ան­շուշտ ոչ, բայց կսկի­ծը բա­ցատ­րելն իսկ բա­լասան է։ Մարդ երկրի մը քա­ղաքի՝ գիւ­ղի, տու­նի մը մէջ ծնե­լով կը սկսի աշ­խարհի վրայ իր ճամ­բորդու­թեան։ Ծնած հա­սակ առած տե­ղը իր հայ­րե­նիքը կը հա­մարէ։…

Կորքիի Եւ Այվազովսքիի Հայկական Արմատները Կը Ծածկուին Նիւ Եորքի Թանգարաններուն Կողմէ

Կորքիի Եւ Այվազովսքիի Հայկական Արմատները Կը Ծածկուին Նիւ Եորքի Թանգարաններուն Կողմէ Յատուկ «Ասպարէզ»ին գրուած յօդուածով մը Նիւ Եորքէն արուեստագէտ Թալին Սեդրակեան լուսարձակի տակ կ՛առնէ այն իրողութիւնը, որ աշխարհահռչակ հայ արուեստագէտներ Արշիլ Կորքիի (Ոստանիկ Ատոյեան) եւ Իվան (Յովհաննէս) Այվազովսքիի հայկական արմատներ ունենալը կը ծածկուի Նիւ Եորքի հեղինակաւոր թանգարաններէն  The Metropolitan-ի եւ MoMA-ի կողմէ։ Մինչ Կորքիի պարագային MoMA-ն կը…

Երկու վէպեր

ԵՐԿՈՒ ՎԷՊԵՐ 1906-ի նոյեմ­բե­րին Զա­պէլ Ե­սայե­ան կը ձեռ­նար­կէ Փա­րիզ-Գա­հի­րէ եր­կար ու ար­կա­ծա­լից ճամ­բոր­դու­թե­ան մը, պա­յու­սա­կին մէջ՝ ան­տիպ վէ­պի մը ձե­ռա­գի­րը։ Պի­տի հան­դի­պի դեռ նոր կազ­մո­ւող Բա­րե­գոր­ծա­կան Մի­ու­թե­ան ան­դամ­նե­րուն, մա­նա­ւանդ Պօ­ղոս Նու­պար փա­շային, գրա­կան թեր­թի մը հրա­տա­րա­կու­թե­ան հա­մար։ Այդ ծրա­գի­րը չ’ի­րա­կա­նա­նար։ 1907-ի փետ­րո­ւա­րին Ե­սայե­ան կը վե­րա­դառ­նայ Փա­րիզ, սա­կայն ոչ ձեռ­նու­նայն։ Ա­մուս­նին՝ Տիգ­րան Ե­սայե­ա­նին ո­ւղ­ղո­ւած նա­մա­կով կը…

Ժագ Ս. Յակոբեանի «Թէքէեան Վահան՝ Աստուածախոյզը» Գիրքը

Ժագ Ս. Յակոբեանի «Թէքէեան Վահան՝ Աստուածախոյզը» Գիրքը Բանաստեղծ Ժագ Ստեփան Յակոբեան մտերիմը ըլլալով հայ բանաստեղծութեան գագաթներէն Վահան Թէքէեանին, նաեւ քաջածանօթ անոր բանաստեղծական եւ գրական գործերուն, «գրական ու հոգեբանական վերլուծումի փորձ մը կ՛ընէ» ներկայացնելով զայն իբրեւ Աստուածախոյզ մը: Ան այս վերլուծումը կը հրատարակէ յուշագիրքի մը մէջ, որ կը կրէ «Թէքէեան Վահան՝ Աստուածախոյզը» խորագիրը, հրատարակութիւն Թէքէեան Մշակութային…

Սերտուած Եւ Չսերտուած Դասեր Խ. Աբովեանէն. Ա. Գրիգորեան.

Ա. Գրիգորեան. Սերտուած Եւ Չսերտուած Դասեր Խ. Աբովեանէն Ձեւաւորումը՝ Էդուարդ Թաշճեանի Աշոտ Գրիգորեանի (Հայաստան) սոյն յօդուածը ներկայացուած է Տարբերակ21 հանդէսին կողմէ կազմակերպուած «Վերջին 300 տարիներու ամենաազդեցիկ հայը» խոհագրական մրցոյթին (Յունուար-Մարտ 2022):  Ո՞վ կրնանք նկատել հայոց պատմութեան նոր եւ նորագոյն շրջաններու ամէնէն ազդեցիկ հայը: Կը նախընտրէի, որ ան ըլլար Անդրանիկը, որովհետեւ ան ցոյց տուաւ, թէ հայը…

Փունջ Մը Լուսաւորող Ժպիտ Մասիս Արարատեանի Յիշատակին

Փունջ Մը Լուսաւորող Ժպիտ Մասիս Արարատեանի Յիշատակին Կորսնցուցինք Մասիս Արարատեանը. հայ ժողովուրդին` հայրենի եւ սփիւռքի հայութեան համար հաւասարապէս մեծ կորուստ է Մասիս Արարատեանի վերջին հրաժեշտը: Ու թէեւ ծերունազարդ, բայց մի՛շտ երիտասարդ արուեստագէտին կեանքի մոմը մարեցաւ, սակայն անոր անմար կրակը պիտի շարունակէ լուսաւորել մեր մութ ու լոյս օրերը, ճիշդ այնպէս, ինչպէս ըրած էր իր իմացական կեանքի…

Կռթնած Բեմարուեստին Առջեւ, Ինչպէս` Սուրբ Խորանին

Կռթնած Բեմարուեստին Առջեւ, Ինչպէս` Սուրբ Խորանին Յոյժ նշանակալից տարի է համասփիւռքեան թատերարուեստի համար 2023 թուականը. նշանակալից եւ անշուշտ` յատկացուցիչ, վասնզի   կը լրանայ ազգային մեծանուն երախտաւոր, գործարար, բեմադրիչ, բեմագիր, դերասան Գասպար Իփէկեանի (Կ. Պոլիս, 19 յունուար 1883 Պէյրութ,  30 դեկտեմբեր, 1952) ծննդեան 140-ամեակը: Վստահ ենք, որ տարին յոբելենական ըլլալէ զատ`  համասփիւռքեան թատերարուեստի ազգապահ գործունէութեան` ցայժմ իր…