ՀԱՐՑԱՔՆՆՈՒԹԻՒՆ
լեռներու եզերագծերը կը լուծուին իրարու մէջ
և կը յօրինեն հորիզոններու
երազանքը
այս առտու
լեռները լուռ են
մենք ենք որ ապաստանած ենք իրենց
անուրջին
փնտռելով
մեր ինքնութիւնը
թշնամին ինչպէ՞ս հասաւ հոս
թշնամին ինչպէ՞ս մտաւ այս ձորերը
թշնամին ինչպէ՞ս կը խօսի բարձրաձայն
լռութեան այս վեհարանին մէջ
և որո՞նք են այն լպիրշ արարածները որոնք
կը ժպրհին անարգել
լեռներու վսեմ երկնախօսութիւնը
և ի՞նչ մարդեր ենք մենք
մենք ինչպէ՞ս յանձնեցինք
Աստուածներու կացարանը
Մուսասիրէն մինչև Նեմրութ ու Աշտիշատ ու Վարագայ Լեռ
ու Դադիվանք
և դեռ ինչպէ՞ս կը բարբանջենք
օրն ի բուն
առատախօսելով
մեր կոկիկ վերլուծաբանութիւնը
մենք ինչպէ՞ս քուն կը մտնենք ամէն գիշեր
ինչպէ՞ս կ՚ապրինք ու կուլ կու տանք
արհամարհանքը
հողին
արատաւորուած մեր խիղճերով
ու չենք մեռնիր
մենք ինչպէ՞ս կը նայինք մէկզմէկու
աչքերուն
և ինչպէ՞ս պատասխան կու տանք
մեր թոռներու
հարցուփորձին
լեռնագագաթները մերկ են
անոնց վրայ նստած է ձիւնը յաւերժօրէն անբիծ
ու անկաշկանդ
անոնք կ՚ապրին գիտութեամբ
և անժխոր
անոնց արցունքը կը սառի վերածուելով
յիշողութեան
որ կը հալածէ
երևակայութիւնը
սերունդներու
մի հարցներ թէ ինչո՞ւ դառնութեամբ լեցուած է տղադ
լեռնադաշտին լռութեան մէջ
և կը մերժէ ընդունիլ քեզ
որպէս իր հարազատ հայրը
քեզ պէտք է շանթահարել
քու բջիջներդ տրորել ու այրել պէտք է
դուն պիտի դադրիս ուղեղ ու մորթ ու գոյութիւն ըլլալէ
դուն պիտի դադրիս ըլլալէ
չըլլալու
ամենէն գարշելի կերպարանափոխութեամբ
դուն որ հրապարակաւ կը չքմեղես Վասակն ու Վեստ Սարգիսը և բոլոր միւս մատնիչները
մեր պատմութեան որոնք շանսատակ տապալեցան
արդարահատոյց մեր գնդակներով
դուն ընտրած ես մաս կազմել անոնց նեխած դիակին
ուրեմն դուն այլևս չկաս
լսեցի՞ր
ՉԿԱՍ
Թալէաթն ու Թեհլիրեանը անհամատեղելի են այն կեանքին մէջ
զոր մենք ընտրեցինք
բոլոր կամուրջները քանդելով մեր ետին
ԴՈՒՆ ՉԿԱՍ
ես քեզ սպաննեցի Շառլոթենպուրկի
Հարտենպէրկ պողոտայի մայթին վրայ
մաքրելով տիեզերքն
ու մեր կենսարժան գոն
քու կեղտերէդ
ես սպաննեցի այս չմարդը
զտելով մեր հաւաքական խղճմտանքը
յաւիտենութեան համար
ոչ
ես ոճրագործ չեմ
դուն ես եղեռնագործը
ես քեզ փնտռեցի և գտայ Պեռլինի մէջ և Կոստանդնուպոլսոյ և Հռոմի և Թիֆլիսի և Ասիոյ տափաստանները ոտքի տակ տալով
մեր փամփուշտները համրուած էին ինչպէս մեր ժամերը
իսկ մեր վճիռը
անժամանցելի
ան գործեց
անողորմ
ճշտապահութեամբ
երբ իմ ատրճանակս պարպեցի գանկիդ մէջ
նետուելով քու իշխանական ձիակառքիդ ոտնատեղին
ես քեզ փռեցի Պոլսոյ մայթին վրայ ու կայծակնային արագութեամբ անյայտացայ
բայց վերստին յայտնուեցայ ու կրկին կենսալլկեցի քու պիղծ ուղեղդ
Բաքուի ջարդերուն աղեկտուր ձայները ականջիս մէջ
ձեր անամօթ խնճոյքը ես արեամբ շաղախեցի
ես քեզ վար բերի քու տխմար նժոյգէդ ահուդողի մատնելով քու շնական ուղեղդ
եւ Գոլովինսկի փողոցին վրայ ես վերջ տուի քու ախտաժէտ գոյութեանդ
ես իմ փամփուշտս չխնայեցի ձեզմէ ոչ ոքի
ես մէկիկ մէկիկ յայտնաբերեցի դահիճներն ու դաւաճաններն ու գործակալները
և ձեր անունները ջնջեցի պատմութեան տոմարէն
բայց ինչո՞ւ կը լռեն մեր լեռները հիմա
ինչո՞ւ կը դադրի տրոփելէ հողը մեր ոտքերուն տակ
ինչո՞ւ կը դադրին ղօղանջելէ զանգերը
և կը պապանձի լեզուն
որուն բառերը այլևս չկան և մեր դատարկ գանկերը
այսպէս ապշած են ու լէշ
հիմա գիտեմ
քու տեսակդ դեռ կ՚ապրի
և մեր տեսակը դեռ շատ հեռու է
իր հանգիստը գտնելէ
քեզի ըսի
Թալէաթն ու Թեհլիրեանը անհամատեղելի են նոյն տիեզերքին մէջ
անոնց համար համերաշխութիւն չկայ
անոնք միասնականութեան եզրեր չունին և պիտի չունենան
այս երկիրը պիտի մաքրուի
այս երկիրը պիտի վերագտնէ իր մանկութիւնը
ան վերստին պիտի խօսի պարզ ու մեկին ու արևահամ բառերով
և իր բարութեան բարը բաշխէ իր որդիներուն և դուստրերուն
ամէն առտու
ճեղքուող իր երկնակամարէն
մենք վերստին պիտի հաւատանք արդար հացին
մենք վերստին պիտի գտնենք սրբավայրը
շնչահատ
սրտատրոփ
ու դողահար
մենք վերստին պիտի կրնանք նուաճել
մաքրավճիտ մեր ներսիդին
մենք զինուած ենք
մենք սպարազինուած ենք մինչև մեր ակռաները
մինչև յետին մանուկը մեր տան
մենք զինուորեալ մանուկներն ենք այս կռուին
ձեզմէ ոչ ոք
ձեզմէ ոչ ոք պիտի կրնայ խլել մեր ճանկերէն
հայրենիքը
որ մերն է
Կարօ Արմենեան
Յունուար 13, 2023
