Սփիւռքը Քանի՞ Օրաթերթ Ունի

Սփիւռքը Քանի՞ Օրաթերթ Ունի Կար ժամանակ, երբ սփիւռքի տարածքին լոյս կ՛ընծայուէին աւելի քան 15 հայատառ օրաթերթեր: Պատկերը այդպէս էր գո՛նէ մինչեւ 80-ականներու վերջերը կամ 90-ականներու կէսերը: Այդ օրաթերթերը ունէին իրենց հաւատարիմ աշխատակիցներն ու նո՛յնքան հաւատարիմ ընթերցողները, որոնք պատկառելի թիւ մը կը ներկայացնէին: Օրինակ, Բ. Աշխարհամարտի նախօրէին Փարիզի «Յառաջ» օրաթերթին տպաքանակը 5000-ի շուրջ եղած է: Քանի…

Իրանեան Թերթերու Արձագանգը Հայոց Ցեղասպանութեան Օրերուն

Իրանեան Թերթերու Արձագանգը Հայոց Ցեղասպանութեան Օրերուն   Թէեւ շատ հմուտ աշխատանքով Հայոց Ցեղասպանութեան մասին վկայութիւնները իրանեան լրատուական միջոցներէն հաւաքուած եւ մէկտեղուած են, սակայն պէտք է նշել նաեւ, որ բազմաթիւ վկայութիւններ գոյութիւն ունին նաեւ պետութիւններու արտաքին գործերու նախարարութիւններու արխիւներուն մէջ: Այդ վաւերագրութիւնները պաշտօնական փաստերն են Հայոց Ցեղասպանութեան, որոնք աշխարհի պետութիւններուն ստիպեցին ընդունիլ եւ ճանչնալ Հայոց Ցեղասպանութեան…

Միսաք Մեծարեցը՝ նաեւ թարգմանիչ

ՄԻՍԱՔ ՄԵԾԱՐԵՆՑԸ՝ ՆԱԵՒ ԹԱՐԳՄԱՆԻՉ Իր մահէն երկու տարի առաջ արեւմտահայ անուանի գրող Միսաք Մեծարենց սկսած է թարգմանութիւններ կատարել: Սակայն անոր գործունէութեան այս կարեւոր մասը այնքան չէ լուսաբանուած, որքան որ հռչակուած է անոր գրականութիւնը: Հակառակ որ Մեծարենց արեւմտահայ շատ մը գրողներու պէս կը տիրապետէր ֆրանսերէնին, սակայն ան թարգմանութիւններ կատարած է անգլերէնէ: Գրողը ֆրանսերէնէ միայն մէկ գործ…

Հայերէն Մենաշնորհումի կազմախօսութիւն մը. Պոլսհայութիւնը

Հայերէն Մենաշնորհումի կազմախօսութիւն մը. Պոլսհայութիւնը Նկարազարդ. Թամար Կիւրճեան Հայերու Պոլիս ժամանումը, բիւզանդական թէ՛ օսմանեան ժամանակահատուածներուն, տեղի ունեցաւ կեդրոնի մէջ ուժի տէր անձանց եւ կառավարիչներու կամքով։ Ջալալիներու ապստամբութենէն դէպի արեւմուտք փախչող հայեր Պոլսոյ մօտակայքը տեղակայուեցան, բայց քաղաքը դիւրաւ չբացաւ իր դռները անոնց դիմաց։ 19-րդ դարուն, գաւառէն հայ այրեր կարողացան մայրաքաղաք երթալ աշխատելու համար որպէս աժան օրավաստակ…

Արտաշէս Յարութիւնեան (1873-1915). Նահատակ Հայ Գրողներուն Գեղապաշտ Ներկայացուցիչը

Արտաշէս Յարութիւնեան (1873-1915). Նահատակ Հայ Գրողներուն Գեղապաշտ Ներկայացուցիչը   Հայ ժողովուրդին դէմ թրքական պետութեան գործադրած ցեղասպանութեան զոհերէն է տաղանդաւոր գրող Արտաշէս Յարութիւնեան, որուն ծննդեան տարեդարձը կը նշենք հոկտեմբեր 3-ին: Հայ մտաւորականութեան արժանաւոր այս ներկայացուցիչը հազիւ 42 տարեկան էր, երբ եղեռնագործ թուրքը արեան մէջ խեղդեց անոր գեղեցիկ խօսքի եւ խորազգած խոկումի տաղանդաւոր ձայնը: Արտաշէս Յարութիւնեան օժտուած…

Գրիգոր Պըլտեանի «Յակոբներ»ը

Գրիգոր Պըլտեանի «Յակոբներ»ը   Գրիգոր Պըլտեան Գրիգոր Պըլտեանի «Յակոբներ» հատորը լոյս տեսած է 2019ին, Երեւանի «Զանգակ» հրատարակչատունէն: Երբ երկա՜ր ոդիսականէ մը ետք գիրքը հասաւ ինծի, օրացոյցը կը նշէր 2022: Ուրեմն, Պըլտեանի «Գիշերադարձ» անունը կրող պատումներու շարքին պատկանող «Յակոբներ»ը վերջերս կարդացի: Այս գրութիւնը չի յաւակնիր ամբողջական եւ խոր ուսումնասիրութիւն մը ըլլալու, այլ արդիւնքն է ընթերցողի խանդավառութիւնը…

Արուեստը աղէտի ընթացքին

ԱՐՈՒԵՍՏԸ ԱՂԷՏԻ ԸՆԹԱՑՔԻՆ Ի՞նչ է արուեստին դերը, մանաւանդ հիմա, որ արուեստն ալ դարձեր է շուկայական իր, առուտուր, մեծ շահերու միջոց: Փաստ՝ տակաւին վերջերս չեմ գիտեր քանի միլիոնի ծախուած է «պատին փակցուած պանան»-ը: Այս օրերուն, երբ պատերազմները կը շրջապատեն մեզ, իսկ բնութեան աղէտները կարծես ցոյց կու տան մեր ապիկարութիւնը բնութեան հետ վարուելու, ինչպէ՞ս կարելի է խօսիլ…

Գաղթի մը շուրջ խոհեր

Գաղթի մը շուրջ խոհեր Աւելի քան երեք տարի առաջ, 2021-ի յունիս-յուլիս ամիսներուն, ԺԱՄԱՆԱԿ-ի էջերուն մէջ հրատարակեցի եռակտոր յօդուածաշարք մը՝ «Թուրքիոյ հայոց շարժն ի Հայաստան» վերնագրով։ Այնտեղ ամփոփ գիծերու մէջ ներկայացուցած եւ քննած էի Թուրքիոյ քաղաքացի հայերու մօտ՝ վերջին տարիներուն աճ արձանագրած Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացիութիւն ձեռք ձգելու երեւոյթի շարժառիթներն ու տարբեր հանգամանքները, ինչպէս նաեւ անոնցմէ ոմանց…

Գիրերու գիւտին եւ Թարգմանչաց շարժումին ազդեցութիւնը Հայ մշակոյթին վրայ

ԳԻՐԵՐՈՒ ԳԻՒՏԻՆ ԵՒ ԹԱՐԳՄԱՆՉԱՑ ՇԱՐԺՈՒՄԻՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹԻՒՆԸ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՅԹԻՆ ՎՐԱՅ 5-րդ դարու դարասկիզբին հայ իրականութենէն ներս կատարուած իրադարձութիւնը շրջադարձային էր բոլոր առումներով: Եթէ մինչ այդ հայը կ՚ապրէր, կ՚արարէր բանաւոր կերպով, կամ բնութեան իրեն յատկացուցած միջոցներուն շնորհիւ, ապա Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի հայ այբուբենի յայտնաբերմամբ կամ կարգաւորմամբ, նոր էջ մը կը բացուէր հայ ժողովուրդի պատմութեան մէջ: Էջ մը,…

Կարնոյ Ազգային դպրոցի աշակերտներու կազմած դասագիրքը

ԿԱՐՆՈՅ ԱԶԳԱՅԻՆ ԴՊՐՈՑԻ ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐՈՒ ԿԱԶՄԱԾ ԴԱՍԱԳԻՐՔԸ Դպրոցներու համար դասագիրքերը սովորաբար կը գրեն մասնագէտներ՝ մանկավարժներ, գիտնականներ, մտաւորականներ: Սակայն եղած են, որ աշակերտներ իրենք կազմած են դասագիրքեր, որոնք իբրեւ օժանդակ գիրքեր ծառայած են հիմնական դասագիրքերու կողքին: 1879 թուականին Կարնոյ Ազգային դպրոցի աշակերտները դասագիրք մը կը կազմեն՝ զայն նուիրելով իրենց բազմերախտ վարժապետին՝ պատուելի Կարապետ Զաքարեանին՝ իր անուան տօնախմբութեան…