Category Archives: analyzes

Գրախօսական ․- Մուշեղ Իշխանին «Մնաս Բարով Մանկութիւն»

Գրախօսական ․- Մուշեղ Իշխանին «Մնաս Բարով Մանկութիւն» Անցեալ շաբաթ աւարտեցի Մուշեղ Իշխանին «Մնաս Բարով Մանկութիւն» յուշագրական վէպը։ Իշխանին մանկութենէն եւ պատանեկութենէն այս յուշագրութիւնները ընթերցողը կը մխրճէ յոյժ յուզումնալից ճանապարհորդութեան մը վրայ։ Գրողը կը նկարագրէ իր թշուառ ու դժբախտ մանկութեան տարիները, ցեղասպանութեան տեղահանութիւնները եւ գաղթականութեան ճանապարհին վրայ սահմռկեցուցիչ երեւոյթները որոնց վկան ու ականատեսը եղաւ ան։ Գիրքին…

Նոպելեան մրցանակը եւ Սփիւռքի գիտական ներուժը չշրջանցելու հրամայականը

Նոպելեան մրցանակը եւ Սփիւռքի գիտական ներուժը չշրջանցելու հրամայականը Միջազգային լրահոսը հեղեղուած է բնախօսութեան եւ բժշկագիտութեան ոլորտին վերաբերող Նոպելեան մրցանակի լուրով: Հայկական լրատուադաշտը բոլոր լեզուներով կը հրապարակէ լուրը` կեդրոնանալով նախկին լիբանանահայ Արտեմ Փաթափութեանին վրայ, որ մրցանակի 120-ամեայ պատմութեան մէջ առաջին անգամ ըլլալով արձանագրեց հայկական անուն մը: Երեւոյթը հպարտառիթ է անշուշտ, ո՛չ միայն գիտական նուաճումի բարձրագոյն եւ…

Հայոց գիրերը

Հայոց Գիրերը   Հին աշխարհի այբուբեններէն միակը, որուն ծննդաբանութիւնը գրաւոր  վկայուած է ժամանակակիցի մը կողմէ,− հայերէ՛նն է, մնացեալներունը՝ փիւնիկերէնի, եբրայերէնի, արամերէնի, յունարէնի, լատիներէնի, ղպտերէնի ու ասորերէնի…կը մնան այսպէս կամ այնպէս անծանօթ: Այս  բացառութիւնը կը պարտինք Մեսրոպի աշակերտներէն Կորիւնին: Արդարեւ, Մեսրոպի մահէն  (440)  ետք անոր աշակերտները՝ Յովսէփ կաթողիկոսական տեղապահի գլխաւորութեամբ, խնդրեցին Կորիւնէն, որ շարադրէ Ուսուցչապետի կեանքն…

«Բախում եւ սրտի զարկերակ». Գրախօսական Տիգրան Գաբոյեանի «Ճեղքեր Քաղաքակրթութիւններու Պատերով» հատորին

Գրախօսական Տիգրան Գաբոյեանի «Ճեղքերս  Քաղաքակրթութիւններու Պատերով» հատորին Երկար ժամանակէ ի վեր գեղարուեստական հատորի մը մասին «գրախօսական» չէի գրած, որն իմ սիրելի գրական ոճերէն մէկն է: Վերջերս նուէր ստացայ բանաստեղծ ընկերոջս՝ Տիգրան Գաբոյեանի «Ճեղքեր Քաղաքակրթութիւններու Պատերով» բանաստեղծական հատորը, որ հեղինակի 3-րդ քերթողագիրքն է, ուր յստակ կը գտնենք բիւրեղացման ձգտող բանաստեղծի մը ընթացքն ու  միեւնոյն  ժամանակ տառապանքը:…

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(5)

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(5) Եւ այս իրադ­րու­թեան մէջ կա­րե­լի չէ ըսել, թէ արեւմ­տա­հա­յե­րէ­նը կեն­դա­նի, ապ­րող ու շն­չող լե­զու մը չէ, ըն­դու­նե­լով հան­դերձ, որ պե­տա­կա­նու­թե­նէ, հա­մա­խումբ ապ­րե­լէ զրկ­ուած ժո­ղո­վուրդ­նե­րու լե­զու­նե­րը գո­յա­տե­ւե­լու լուրջ ար­գելք­ներ ու­նին: Ու­նինք: Հե­տե­ւա­բար՝ լեզ­ուի գո­յա­տե­ւու­մը ընդ­հան­րա­պէս հա­ւա­քա­կան ճի­գի մը ար­դիւն­քը պի­տի ըլ­լայ: Եւ այդ հա­ւա­քա­կան ճի­գը կ’ար­տա­յայտ­ուի ըն­տա­նի­քի ջամ­բած դաստ­ի­ա­րա­կու­թեամբ, եկե­ղեց­ւոյ, միու­թիւն­նե­րու, կի­րակ­նօր­եայ դպ­րոց­նե­րու,…

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(4)

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(4) Այո, մեր թղ­թա­յին մա­մու­լը, մա­նա­ւանդ գրա­կա­նը, մեծ ան­կում ապ­րե­ցաւ սա վեր­ջին երես­նամ­եա­կին, բայց ատի­կա եր­բեք չի նշա­նա­կեր, որ սփիւռ­քա­հայ գրա­կա­նու­թիւնը թա­ւագ­լոր նա­հան­ջի մէջ է: Չկայ այդ­պէս բան: Ներ­կա­յիս հար­թա­կը փոխ­ուած է. հա­մա­ցան­ցա­յին հեռա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րը եկած են մեծ մա­սով գրա­ւե­լու թղ­թա­յին հրա­տա­րա­կու­թիւն­նե­րու տե­ղը եւ լաւ է, որ մեր նախ­կին թեր­թերն ու գրա­կան յա­ւել­ուած­նե­րը ու­նին…

Արեւմտահայերէն… սփիւռքահայ գրականութիւն… (3)

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(3) Տա­րագ­րու­թեան ճամ­բա­նե­րուն վրայ դե­գե­րող վե­րապ­րող­նե­րը եւ յա­ջոր­դող տաս­նամ­եակ­նե­րուն իրա­րու ետե­ւէ կա­տար­ուած գաղ­թե­րը (Կի­լիկ­եան պար­պում, ներ­քին գա­ւառ­նե­րէն հա­յոց ներ­հոսք դէ­պի Սուր­իա, Լի­բա­նան եւ Իրաք, 1939-ին Աղեք­սանդ­րէ­թի սան­ճա­քի հա­յա­թա­փում) բազ­մա­պատ­կե­ցին ՄԵՐ­ՁԱ­ՒՈՐ ԱՐԵ­ՒԵԼ­Քի մեր գա­ղութ­ներն ու հա­յու­թեան թիւը: Յի­շենք, որ իբ­րեւ նախ­կի­նին ան­մի­ջա­կան շա­րու­նա­կու­թիւնը՝ Պո­լի­սը ու­նէր հո­գե­ւոր, կր­թա­կան եւ մշա­կու­թա­յին իր կա­ռոյց­նե­րը: Մեր­ձա­ւոր Արե­ւել­քի եր­կիր­նե­րուն…

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(2)

Արեւմտահայերէն… Սփիւռքահայ Գրականութիւն…(2) Եւ վե­րապ­րող­ներս եղանք ՍՓԻՒՌՔ: Յի­շենք, որ նախ­կին Օս­ման­եան Կայս­րու­թե­նէն միայն Կ. Պո­լի­սը մնաց իբ­րեւ սփիւռ­քի կա­րե­ւո­րա­գոյն գա­ղութ­նե­րէն մէ­կը: Մեր­ձա­ւոր Արե­ւել­քի, Եւ­րո­պա­յի եւ Մի­աց­եալ նա­հանգ­նե­րու մէջ արեւմ­տա­հա­յութ­եան հա­մար մինչ այդ, մի­ա­բա­նա­կան կեդ­րոն­նե­րը չհաշ­ուած, կա­յին մշա­կու­թա­յին հար­թակ­ներ՝ յատ­կա­պէս Եգիպ­տոս, Պոս­թոն ու Նիւ-Եորք, Փա­րիզ, որոնք այս­պէս թէ այն­պէս դեր մը ու­նե­ցան նո­րեկ­նե­րը գրա­կան ան­դաս­տան առաջ­նոր­դե­լու…

Մտերմիկ Նամակներ Անցեալէն

Մտերմիկ Նամակներ Անցեալէն Արեւմտահայ քնարերգակ բանաստեղծ, հայ գրականութեան ամենագեղապաշտ բանաստեղծը նկատուող Միսաք Մեծարենցի նամակներուն մէջ առանձնակի տեղ ունին գրողին գրած նամակները՝ Օֆէլիա Ներկարարեան-Գասապեանին: Ըստ ժամանակակիցներու տուած վկայութիւններուն, իր կեանքի վերջին տարիներուն, Միսաք Մեծարենց հրապուրուած է բժիշկ Տիգրան Գասապեանի կնոջմով՝ բժշկուհի Օֆէլիա Ներկարարեանով, որ նաեւ առաձնակի ներշնչանքի աղբիւր դարձած է գրողին համար: Անոնք բաւական մտերմացած են…

«Արտէմիս, Կանանց Իրաւունքներու Պաշտպան Թերթը»

«Արտէմիս, Կանանց Իրաւունքներու Պաշտպան Թերթը» Ազատուհի Սիմոնեան–Գալայճեան անգլերէն լեզուով ներկայացուցած է սոյն ուսումնասիրութիւնը  «Եգիպտոսի, Սուտանի եւ Եդովպիոյ Հայերը գիտաժողովին»,  որ տեղի ունեցած էր  Գահիրէ, Ապրիլ  12  2018-ին Հայկազեան Համալսարանի Հայկական Սփիւռքի Ուսումնասիրութեան Կեդրոնի կազմակերպութեամբ: 19-րդ եւ 20-րդ դարաշրջանի ուշագրաւ ձեռքբերումը հանդիսացաւ կանանց ամսագիրի ստեղծումը սկսեալ  «Կիթառ»  գրական ընտանեկան ամսագիրէն, որ հրատարակուեցաւ ելպիս Կեսարացեանի (1830-1910 կամ 1911) կողմէ Պոլսոյ մէջ 1862-ին: 40 տարի ետք, Գահիրէի մէջ…